Ymgysylltiad Rhieni

Trosolwg

Mae ymgysylltiad rhieni (teuluol) ym mhroses dysgu pobl ifanc yn elfen hanfodol ym mhob system addysg, er nad yw wastad yn cael ei chydnabod. Mae ymchwil wedi dangos pwysigrwydd rôl rhieni neu oedolion eraill wrth gefnogi dysgu y tu allan i'r ystafell ddosbarth. Gall y cymorth hwn fod ar ffurf darllen gyda phlant iau neu ddarllen iddyn nhw, goruchwylio gwaith cartref, ac efallai'n bwysicaf na dim, cynnal sgyrsiau am ddysgu a chefnogi credoau pobl ifanc yn eu gallu i ddysgu.

Er bod llenyddiaeth yn cydnabod pwysigrwydd ymgysylltiad rhieni â dysgu, mae addysgwyr yn aml yn ei chael hi'n anodd cefnogi'r ymgysylltiad hwn. Mae’r rhan fwyaf o raglenni sy’n paratoi athrawon dim ond yn cyffwrdd yn arwynebol, os o gwbl, â’r mater hwn, fel y gwelir mewn darn o waith a wnaed ym Mhrifysgol Abertawe ar y cyd â Phrifysgol Bangor. Mae ymwneud y rhieni ag ysgolion (er enghraifft, mynychu nosweithiau rhieni) yn aml yn cael ei ddrysu ag ymgysylltiad rhieni â’r broses dysgu (sy'n digwydd y tu allan i'r ysgol fel arfer); mae’n ymddangos mai’r ail o'r rhain sy’n cael yr effaith fwyaf buddiol ar addysg pobl ifanc.

Mae hefyd yn bwysig i ni ddeall sut mae gwahanol deuluoedd yn ymgysylltu â dysgu ac ein bod yn cefnogi pob teulu i wneud hynny.

Mae addysg yng Nghymru wedi cydnabod pwysigrwydd ymwneud y rhieni ac ymgysylltiad rhieni â’r broses dysgu ers blynyddoedd lawer, gan arwain y ffordd gyda Phecyn Cymorth ar gyfer Ymgysylltu â’r Gymuned a Theuluoedd yn 2016, a chyda chefnogaeth gyfredol ar gyfer addysg gymunedol.

Ymchwil Cyfredol

Angen rhieni o Gymru ar gyfer astudiaeth o bwys ar amser sgrin

Yr Astudiaeth

Mae academydd o Brifysgol Abertawe, yr Athro Janet Goodall, yn rhan o astudiaeth arloesol i effaith amser sgrin ar blant 0 – 3 oed, a disgwylir i'r canfyddiadau fynd i'r afael ag un o bryderon yr unfed ganrif ar hugain: a yw amser sgrin yn cael ei ystyried yn fwy o fantais, neu rwystr, i ddatblygiad plentyndod cynnar?

Mae'r Athro Goodall yn arwain adran Gymraeg yr astudiaeth - o'r enw Toddlers, Tech & Talk - sydd am gyfweld â rhieni yng Nghymru i archwilio ein perthynas â dyfeisiau digidol yn y cartref, gyda chyfweliadau ar gael mewn hyd at 10 iaith ar gyfer rhieni nad ydynt yn siarad Saesneg fel eu hiaith gyntaf. Janet Goodall

Bydd y cyfweliadau agored, anfeirniadol yn ymchwilio’n ddyfnach i sut a pham mae rhieni’n defnyddio dyfeisiau digidol gyda’u plant ifanc, gan geisio deall yn y pen draw sut mae rhieni’n deall dylanwad defnyddio dyfeisiau digidol ar eu plentyn, yn arbennig o ran iaith a llythrennedd.

Dan arweiniad Prifysgol Fetropolitan Manceinion ac mewn partneriaeth â Phrifysgol Caerhirfryn yn Lloegr, Prifysgol Strathclyde yn yr Alban a Phrifysgol Queen's Belfast yng Ngogledd Iwerddon, mae'r prosiect DU gyfan eisoes wedi derbyn 1,600 o ymatebwyr i'r arolwg ac mae bellach yn symud i'r cam casglu data ansoddol.

Pam Mae'n Bwysig

Anogir rhieni yng Nghymru i gysylltu i gymryd rhan, gan rannu eu profiadau a’u barn – y cyfan er budd deall perthynas cenedlaethau’r dyfodol â thechnoleg yn well, a rhagfynegi tueddiadau mewn ymgysylltu digidol.

Meddai'r Athro Goodall:

“Bu ymchwil helaeth i effaith amser sgrin ar blant hŷn, ond mae ein grŵp ymchwil yn gobeithio llenwi’r bwlch yn y ddealltwriaeth bresennol o ddefnydd dyfeisiau digidol ymhlith plant bach.

“I raddau helaeth iawn, mae barn y cyhoedd yn tueddu i dybio y byddai amser sgrin yn cael effaith negyddol net ar blant ifanc. Eto i gyd, nid yw'r persbectif hwn yn ystyried sut y gall dyfeisiau digidol ddileu rhwystrau rhag mynediad i lawer o wasanaethau - megis llyfrgelloedd.

“Rydyn ni'n gobeithio y bydd yr ymchwil hwn yn gwella ein dealltwriaeth o'r mân wahaniaethau ynghylch mynediad digidol. Nid nod yr ymchwil hwn yw dweud wrth rieni beth dylent neu na ddylent ei wneud yn eu cartrefi eu hunain, ond yn hytrach deall sut a pham y mae rhieni yn defnyddio dyfeisiau digidol gyda phlant o dan dair oed. Mae rhieni’n magu plant mewn oes ddigidol, gyda’r mwyafrif llethol ohonyn nhw’n defnyddio dyfeisiau digidol bob dydd – felly rydyn ni am ddysgu sut mae hyn yn treiddio i lawr i aelodau ieuengaf ein cymdeithas, i ragfynegi'n well sut bydd hyn yn llunio datblygiad plant yn y dyfodol.”

Mae Toddlers, Tech & Talk yn rhan o ymdrech ehangach gan adran Addysg Prifysgol Abertawe, yng Nghyfadran y Dyniaethau a’r Gwyddorau Cymdeithasol, i ddeall datblygiad y blynyddoedd cynnar yn well mewn cymdeithas gynyddol ddigidol. Women with child

Meddai'r Athro Sian Rees, Pennaeth yr Ysgol Diwylliant a Chyfathrebu yng Nghyfadran y Dyniaethau a’r Gwyddorau Cymdeithasol ym Mhrifysgol Abertawe:

“Trwy archwilio ymagwedd rhieni Cymru at ddyfeisiadau digidol yn y cartref, efallai y bydd yr ymchwil arloesol hwn yn helpu i newid y ffordd rydyn ni'n meddwl am amser sgrin i blant ifanc. Oes manteision nad yw llawer wedi’u hystyried o’r blaen, ac yn ehangach, sut mae magu plant yn haws neu’n anos yn yr oes ddigidol?

“Mae ymchwil cydweithredol Janet, mewn partneriaeth â phrifysgolion ar draws Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon, yn gynrychiadol o’n hethos yng Nghyfadran y Dyniaethau a’r Gwyddorau Cymdeithasol. Rydyn ni'n credu fod ymchwil yn y maes academaidd hwn yn cael yr effaith fwyaf o’i wreiddio mewn cyd-destun byd go iawn, gan ychwanegu gwerth go iawn at ein dealltwriaeth o dueddiadau cymdeithasol.

“Byddem ni'n annog rhieni ledled Cymru i gymryd rhan yn yr ymchwil, a hoffem bwysleisio eto na fydd atebion cywir nac anghywir – yn syml, rydyn ni am gael eich barn onest.”

Cysylltwch

I gymryd rhan, gall rhieni e-bostio j.s.goodall@abertawe.ac.uk

Gweithgareddau Diweddar

Bydd y prosiect a ariennir gan yr ESRC, Tots, Tech and Talk yn lansio ei gasgliadau yn ffurfiol ar 30 Hydref mewn digwyddiad gwahoddiad yn unig yn Llundain. Mae'r prosiect yn cynnwys pedair gwlad y DU; Yr Athro Janet Goodall oedd yn arwain y prosiect yng Nghymru, gan weithio gyda Mrs Sarah Timmins (Cydymaith Ymchwil, Prifysgol Abertawe).

Mae'r Athro Janet Goodall yn gweithio gydag awdurdod lleol Castell-nedd Port Talbot i gefnogi eu gwaith ym maes ysgolion cymunedol, gyda phwyslais arbennig ar gefnogi ymgysylltiad rhieni â dysgu.

Gan weithio gyda’r Athro Sara Spear (Prifysgol y Santes Fair, Twickenham) a’i chydweithwyr, mae’r Athro Goodall yn rhan o brosiect sy’n ymchwilio ymgysylltiad rhieni ag ysgolion Catholig yng Nghymru a Lloegr. Gan adeiladu ar bapur 2023 yr Athro Goodall ar y pwnc, bydd y prosiect yn edrych ar farn a phrofiadau rhieni, staff ysgol ac aelodau o’r clerigwyr.

Rhoddodd yr Athro Janet Goodall gyflwyniadau allweddol yn Parent Summit 2022 Parents International yn Amsterdam, a hefyd yng Ngrŵp Diddordeb Arbennig ar Anghenion Addysgol Arbennig y European Association for Research on Learning and Instruction (EARLI) yn Ghent.

Bu cydweithwyr o Brifysgol Abertawe yn cydweithio â chydweithwyr o Brifysgol Bangor ar gyhoeddiad sy’n archwilio sut y caiff ymgysylltiad rhieni ei drin mewn rhaglenni addysg gychwynnol athrawon yng Nghymru (Goodall, J., et al. (2022). Defining Parental Engagement in ITE: from relationships to partnerships. Wales Journal of Education, 24(2)).

Ar gais Catholic School Parents Queensland, treuliodd yr Athro Goodall dair wythnos ar ddechrau 2023 yn gweithio gyda staff ysgol, arweinwyr a rhieni mewn ysgolion Catholig ledled Queensland, Awstralia.

Cyhoeddiadau Perthnasol

Yn ddiweddar cyhoeddodd Yr Athro Janet Goodall 'What's Catholic about Parental Engagement?' yn Astudiaethau Rhyngwladol mewn Addysg Gatholig. Mae’r papur hwn wedi’i seilio ar y gwaith a wnaeth yr Athro Goodall yn ystod ymweliad gwahoddedig â Rhieni Ysgol Gatholig Queensland, y gwanwyn diwethaf. Mae'r papur yn cyd-fynd â'r gwaith academaidd sy'n ymwneud ag ymgysylltiad rhieni â dysgeidiaeth gymdeithasol yr Eglwys Gatholig, yn dangos yr angen i athrawon yn yr ysgolion hyn weithio gyda rhieni a'u cefnogi i gymryd rhan yn nysgu eu plant.

Mae'r Athro Goodall yn golygu llyfr ar gyfer y gyfres Emerald Out of School Learning, The Values of Out-of-School Learning: International Perspectives on Parent Engagement. Bydd y llyfr yn canolbwyntio ar y gwerthoedd sy’n greiddiol i ddysgu y tu allan i gatiau'r ysgol, ac sy’n gosod her iddo. Ymhlith y cyfraniadau mae penodau gan awduron adnabyddus yn y maes, myfyrwyr PhD a swyddogion Llywodraeth Cymru. Bydd y llyfr ar gael tua diwedd 2025.

Bydd yr Athro Goodall yn cyfrannu pennod i gyfrol sydd ar ddod, Parent engagement: From a source of inequality to opportunities for social justice (Springer). Bydd pennod yr Athro Goodall, Teacher beliefs about parents: Deficits, disregard and denial, yn canolbwyntio ar effeithiau cyd-destun a diwylliant ar gredoau athrawon a sut mae'r rheini'n dylanwadu ar y gefnogaeth (neu ddiffyg gefnoagaeth) sydd ar gael i helpu rhieni i ymgysylltu â dysgu eu plant.

Goodall, J. & Lewis, H. & Clegg, Z. & Ylonen, A. & Wolfe, C. & Owen, S. & Hughes, C. & Williams, M. & Roberts, D. & Ramadan, I., (2022) “Defining Parental Engagement in ITE: from relationships to partnerships”, Wales Journal of Education 24(2). doi: https://doi.org/10.16922/wje.24.2.2

Goodall, J. (2022). A framework for family engagement: Going beyond the Epstein Framework, Wales Journal of Education 24(2). doi: https://doi.org/10.16922/wje.24.2.5.

Goodall, J. et al (2022). Defining Parental Engagement in ITE: from relationships to partnerships, Wales Journal of Education 24(2). doi: https://doi.org/10.16922/wje.24.2.2.

Goodall, J, and Greasley, S. (2022). 'Developing inclusive school communities through parental engagement’. In Black-Hawkins, K. and Grinham-Smith, A.. Expanding Possibilities for Inclusive Learning, Routledge, 77-90.

Goodall, J. (2022). 'Parental engagement: Problems, possibilities and pandemics.' In Relational Aspects of Parental Involvement to Support Educational Outcomes, pp. 22-38. Routledge.