Llun penn Cefile Sarabian

Cecile Sarabian

Cymrawd Ymchwil
Biosciences

Trosolwg

Mae’r Athro Sarabian yn ecolegydd gwybyddol sy’n arbenigo yn nharddiad esblygiadol ffieidd-dod, gan ganolbwyntio ar sut mae anifeiliaid — gan gynnwys pobl — yn osgoi parasitiaid a phathogenau. Mae ei hymchwil hefyd yn archwilio sut y gellir defnyddio canfyddiadau o risg, megis afiechyd a rhagfodaeth, wrth reoli bywyd gwyllt a chadwraeth.

Enillodd ei PhD ym Mhrifysgol Kyoto ac mae hi wedi dal swyddi ôl-ddoethurol ym Mhrifysgol Kyoto, Prifysgol Nagoya, Prifysgol Hong Kong, a’r Sefydliad Astudiaethau Uwch yn Toulouse.

Ar hyn o bryd, mae Cécile yn Gymrawd Ymchwil UKRI/Marie Skłodowska-Curie ym Mhrifysgol Abertawe, yn gweithio o fewn y grŵp SHOAL. Mae ei phrosiect yn canolbwyntio ar addasiadau babŵns chacma i afiechyd a rhagfodaeth a sut y gellir defnyddio’r rhain mewn rhyngweithiadau rhwng pobl a bywyd gwyllt.

Am ragor o wybodaeth, gweler ei gwefan.

Meysydd Arbenigedd

  • Ecoleg wybyddol
  • Ymddygiad anifeiliaid
  • Osgoi pathogenau
  • Ffieidd-dod
  • Canfyddiad risg
  • Cadwraeth

Ieithoedd a Siaredir

  • Ffraneg

Uchafbwyntiau Gyrfa

Ymchwil

Mae ffieidd-dod yn system addasol y tybir ei bod wedi esblygu i leihau’r perygl o fynd yn sâl. Mae’n gysylltiedig ag ymatebion ymddygiadol, gwybyddol a ffisiolegol sydd wedi’u teilwra i alluogi anifeiliaid i osgoi a/neu gael gwared ar barasitiaid, pathogenau a thocsinau.

Ychydig a wyddys am y mecanweithiau a’r canlyniadau sy’n sail i osgoi afiechyd mewn anifeiliaid gwyllt. Yn ogystal, o ystyried cynnydd rhyngweithiadau negyddol rhwng pobl a bywyd gwyllt, mae trosi gwybodaeth o’r fath i mewn i ddylunio strategaethau cadwraeth a rheoli bywyd gwyllt sy’n berthnasol yn esblygiadol yn dod yn fater brys.

Mae dulliau cyfoes mewn ecoleg anifeiliaid a meysydd cysylltiedig, boed yn uniongyrchol (arwyddion synhwyraidd) neu’n anuniongyrchol (technolegau synhwyro o bell a dysgu peirianyddol), yn darparu blwch offer hyblyg ar gyfer profi a chymhwyso ffieidd-dod ar lefel unigol a cholleciol.

Yn yr erthygl adolygu/safbwynt hon, rydym yn darparu fframwaith empirig ar gyfer profi swyddogaeth addasol ffieidd-dod a’r ymddygiadau osgoi afiechyd sy’n gysylltiedig ag ef ar draws rhywogaethau, o’r rhai lleiaf i’r rhai mwyaf cymdeithasol, mewn cynefinoedd amrywiol. Rhagwelwn amrywiol gyfaddawdau’n gweithredu yn ôl system gymdeithasol ac ecoleg y rhywogaeth.

Rydym yn cynnig pum cyd-destun lle gellid cymhwyso ymddygiadau osgoi sy’n gysylltiedig â ffieidd-dod, gan gynnwys adsefydlu rhywogaethau dan fygythiad, rhywogaethau goresgynnol, ymosodiadau ar gnydau, plâu trefol a thwristiaeth anifeiliaid.

[Crynodeb o’r papur diweddaraf, Sarabian et al. 2023, JAE]

Prif Wobrau Cydweithrediadau