Digwyddiadau Sefydliad Ymchwil Heriau Geo-wleidyddol

GCRI pwyllgor llywio Alan Collins (chwith) and Anja Mihr (iawn)

Dyddiad: 23 Ionawr 2025

Siaradwr: Mae’r Athro Anja Mihr yn wyddonydd gwleidyddol, yn ymgynghorydd, yn uwch-ddarlithydd, yn awdur, ac yn ymchwilydd sy'n arbenigo mewn Cyfraith Hawliau Dynol Rhyngwladol, llywodraethu, polisi cyhoeddus, a chyfiawnder trosiannol/trosianaeth, gyda ffocws ar Ewrasia. Hi yw sylfaenydd a chyfarwyddwr rhaglen y Ganolfan ar Lywodraethu drwy Hawliau Dynol ym Mhlatfform Llywodraethu Berlin, yr Almaen, yn ogystal â bod yn gyfarwyddwr academaidd Campws Byd-eang Hawliau Dynol Canol Asia a'r Rhaglen MA Hawliau Dynol a Chynaliadwyedd (MAHRS) yn Academi OSCE yn Bishkek, Kyrgyzstan. Gwefan: www.anjamihr.comDolen i wefan allanol.

Disgrifiad o'r digwyddiad:

Mae sgwrs Dr Mihr yn canolbwyntio ar y ddadl bod un gwahaniaeth allweddol yn esbonio pam y daeth rhai cyn-weriniaethau Sofietaidd neu wledydd dibynnol yn ddemocrataidd pan wnaeth eraill fethu, sef y lefel a'r dwysedd - anghynhwysol neu gynhwysol - o roi mesurau cyfiawnder trosiannol ar waith ar ôl 1991.

Yn ei sgwrs mae hi'n cynnwys ystod eang o astudiaethau achos, sy’n amlygu nad oedd lefelau rhyddid a hunanlywodraethu rhai gwledydd o'u cymharu ag eraill yn arwain at drawsnewidiadau democrataidd cyflymach nac effeithiol yn dilyn annibyniaeth a diddymiad yr Undeb Sofietaidd. Mae enghreifftiau'n cynnwys achosion Latfia, Lithwania ac Estonia, a gafodd fwy o ryddid o'u cymharu â cyn-weriniaethau sofietaidd eraill ond heb fod yn gyfartal â gwledydd dibynnol megis Hwngari, Gwlad Pwyl ac Iwgoslafia, ond er hynny cawsant drawsnewidiadau mwy cyflym a chynaliadwy at ddemocratiaeth.

O ganlyniad, nid yw lefel y rhyddid a gafwyd mewn gweriniaeth a oedd dan reolaeth Sofietaidd yn y gorffennol yn pennu ei llwyddiant neu ei methiant wrth wireddu democratiaeth. Yn dilyn hyn, mae hi'n archwilio ffactorau a phrosesau eraill sy'n cyfrif am adeiladu sefydliadau democrataidd llwyddiannus, ac yn hollbwysig yn nodi ac yn dadansoddi cyfiawnder trosiannol a'i  fformwleiddiad a'i effeithiau ar gyfer trawsnewidiadau democrataidd ar draws sawl gwlad ôl-Sofietaidd.

Dyddiad: 7 Mai 2024

Trefnwyr: y GCRI a'r Rhwydwaith Ymchwil i Weithredu ar yr Hinsawdd (CARN) (Rhwydwaith Ymchwil i Weithredu ar yr Hinsawdd - Prifysgol Abertawe)

Disgrifiad o'r digwyddiad:

Lansiodd y GCRI a CARN fenter ymchwil ar y cyd newydd ynghylch camwybodaeth/twyllwybodaeth a materion amgylcheddol drwy ddigwyddiad cyfranogi a ddaeth ag ymchwilwyr o Abertawe ynghyd o amryw o ddisgyblaethau yng Nghyfadran y Dyniaethau a'r Gwyddorau Cymdeithasol a'r tu hwnt. Roedd y digwyddiad yn cynnwys cyflwyniadau ar themâu perthnasol yn ymwneud ag arbenigedd a diddordebau unigolion, gan gynnwys cyfraith amgylcheddol, sylw’r cyfryngau i’r materion hyn, lledaenu camwybodaeth, dadansoddi data, materion meddygol sy’n gysylltiedig â newid hinsawdd, a strategaethau a heriau cyfathrebu. Roedd y digwyddiad yn bennaf yn ffordd o ddod â phobl ynghyd i drafod eu diddordebau a’u syniadau ar gyfer cydweithredu ar ymchwil yn y dyfodol, lledaenu gwybodaeth, a chyflawni effaith gymdeithasol, a fydd yn arwain at gyfleoedd yn y dyfodol yma yn Abertawe a'r tu hwnt.

Yik Chan Chin (chwith) a GCRI Cyfarwyddwr Kris Stoddart

Dyddiad: 11 Mehefin 2025

Siaradwr: Dr Yik Chan Chin, Athro Cysylltiol yn yr Ysgol Newyddiaduraeth a Chyfathrebu ym Mhrifysgol Normal Beijing. Mae ei hymchwil yn arbenigo mewn deallusrwydd artiffisial a llywodraethu data, llywodraethu'r rhyngrwyd, moeseg ddigidol, polisi, rheoleiddio a’r gyfraith. Mae ei phrosiectau parhaus yn cynnwys llywodraethu digidol yn Tsieina, deallusrwydd artiffisial byd-eang a llywodraethu data.

Disgrifiad o'r digwyddiad:

Mae mentrau, y Cenhedloedd Unedig, sefydliadau rhanbarthol, a llywodraethau cenedlaethol yn rhoi pwyslais cynyddol ar bwysigrwydd y gallu i ryngweithredu wrth lywodraethu deallusrwydd artiffisial. Mae anghydnawsedd technegol yn llesteirio rhannu data ar draws ffiniau ac yn rhwystro cydweithrediad rhyngwladol ynghylch deallusrwydd artiffisial. Mae diffyg dealltwriaeth gyffredin o swyddogaethau ac effeithiau cymdeithasol deallusrwydd artiffisial yn arwain at anghysondebau moesegol. Mae polisïau rheoleiddio ar gyfer cynnwys a gynhyrchir gan ddeallusrwydd artiffisial yn amrywio ar draws gwledydd, ac mae cydweithredu ac ymgynghori yn y dyfodol rhwng cenhedloedd yn hanfodol er mwyn osgoi creu seilos rheoleiddio.

Bu'r sgwrs yn canolbwyntio ar ddwy agwedd allweddol ar y gallu i ryngweithredu: (1) fframweithiau rheoleiddio a (2) safonau technegol. Bu'n archwilio eu tirweddau presennol, yn dadansoddi heriau, ac yn nodi argymhellion polisi. Bu'n dadlau bod cryfhau'r ecosystem rheoleiddio deallusrwydd artiffisial fyd-eang bresennol, gwella cydlynu fframweithiau rheoleiddio rhanbarthol, a sefydlu mecanweithiau cydnabod cydfuddiannol rhyngwladol yn hanfodol. Yr un mor bwysig yw datblygu a mabwysiadu safonau technegol sylfaenol rhyngweithredol ar gyfer deallusrwydd artiffisial ar draws platfformau a rhanbarthau sy'n blaenoriaethu diogelwch, dibynadwyedd a hawliau dynol.

Dyddiad: 10 Gorffennaf 2025

Trefnwyr: y GCRI, CARN, a'r Rhwydwaith ar gyfer Deallusrwydd Artiffisial, y Celfyddydau, yr Economi Ddigidol a Chymdeithas (NAIDES) (Rhwydwaith Ymchwil i Ddeallusrwydd Artiffisial ac Economi a Chymdeithas Ddigidol - Prifysgol Abertawe)

Disgrifiad o'r digwyddiad:

Yn dilyn ein digwyddiad cychwynnol ym mis Mai, daeth y gweithdy hwn ag ymchwilwyr yn Abertawe ynghyd unwaith eto i drafod syniadau a dulliau penodol ar gyfer llunio prosiect ymchwil ynghylch camwybodaeth/twyllwybodaeth a materion amgylcheddol yng nghyd-destun etholiad y Senedd yn 2026. Trafododd y cyfranogwyr rai o’r materion cyfredol craidd a'r rhai posibl, gan gynnwys twf poblyddiaeth wleidyddol, yr enillion etholiadol tebygol i Reform UK, a’r defnydd dilynol o gamwybodaeth/dwyllwybodaeth ynghylch newid hinsawdd a materion amgylcheddol, strategaethau cyfathrebu yn y cyfryngau, magu ymwybyddiaeth a llythrennedd ynghylch y cyfryngau (gan gynnwys ar blatfformau cyfryngau cymdeithasol), y rolau y gall diwylliant a threftadaeth Cymru eu chwarae wrth fframio materion amgylcheddol yn etholiadol, ac yn y blaen.

Bu'r trafodaethau hefyd yn canolbwyntio ar arbenigedd pobl a’r sgiliau methodolegol a’r wybodaeth y gallant eu cyfrannu wrth ddatblygu prosiect yma yn y dyfodol. Roedd y gweithdy’n cynnwys arbenigedd o feysydd y gyfraith, gwleidyddiaeth, astudiaethau busnes, astudiaethau diwylliannol, seicoleg, addysg, ieithyddiaeth, a hanes. Mynegodd y cyfranogwyr ddiddordeb cryf mewn cynnal digwyddiad tua diwedd 2025, gan ymgysylltu’n uniongyrchol â chynulleidfaoedd allanol megis gweithredwyr gwleidyddol a sefydliadau cymunedol, yn ogystal â datblygu prosiect prawf cysyniad i’w ddilyn yng nghyd-destun etholiad y Senedd. Gall y canlyniadau a’r dadansoddiadau a gynhelir yma arwain at brosiect tymor hwy ar gamwybodaeth/dwyllwybodaeth a’r amgylchedd yng nghyd-destun etholiadau’r dyfodol, gan gynnwys etholiad cyffredinol nesaf y DU.

Y Panelwyr

Dyddiad: 17 Ebrill 2024

Siaradwyr (trydydd o'r chwith i'r dde): Dr Kris Stoddart (Prifysgol Abertawe/Cyfarwyddwr GCRI - Cadeirydd) Yr Athro Brad Blitz (Coleg Prifysgol Llundain), Dr Wojciech Michnick (Prifysgol Jagiellonian), Dr Allyson Edwards (Prifysgol Bath Spa), Dr Jenny Mathers (Prifysgol Aberystwyth), Dr Victoria Vdovychenko (Canolfan ar gyfer Strategaethau Amddiffyn – dros Zoom), yr Athro Bettina Renz (Prifysgol Nottingham – dros Zoom)

Disgrifiad o'r digwyddiad:

Roedd y digwyddiad bwrdd crwn yn cynnwys arbenigwyr o bedwar ban byd sy'n arbenigo yn yr Wcráin a Rwsia, a fu'n trafod rhai o'r cwestiynau a'r themâu allweddol sy'n ymwneud â'r Rhyfel parhaus rhwng Rwsia ac Wcráin.   Roedd y rhain yn cynnwys canlyniadau geo-wleidyddol y gwrthdaro, materion dyngarol, strategaethau ar gyfer dod â'r rhyfel gyda Rwsia i ben, a gwerthuso'r rhagolygon am heddwch a sefydlogrwydd yn y rhanbarth.Roedd y cwestiynau allweddol yn cynnwys pam y gwnaeth Rwsia ymosod ar Wcráin, sut olwg fyddai ar heddwch a goblygiadau tymor hwy'r gwrthdaro ar gyfer tirlun diogelwch Ewrop ac a fyddai nodau rhyfel Rwsia'n gorffen gydag Wcráin.

Cyfarwyddwr GCRI Kris Stoddart (chwith) a Keir Giles (dde)

Dyddiad: 17 Mehefin 2024

Siaradwr: Mae Keir Giles, yn Uwch-gymrawd Ymgynghorol gyda Rhaglen Russia and Eurasia y Sefydliad Materion Rhyngwladol yn Chatham House, ac yn Gyfarwyddwr y Ganolfan Ymchwil Astudiaethau Gwrthdaro (CSRC)

Disgrifiad o'r digwyddiad:

Mae'r fath o ddyfodol sydd yn yr arfaeth ar gyfer Ewrop yn dibynnu ar ganlyniad y gwrthdaro yn Wcráin. Ond mae'r un peth yn wir hefyd am hynt Rwsia ei hun yn y dyfodol. Mae unrhyw obaith o newid gwleidyddol neu gymdeithasol yn Rwsia yn y tymor agos yn dibynnu ar sut y bydd y wlad yn ymateb i fuddugoliaeth neu gael ei threchu.

Yn y sgwrs hon, bydd Keir Giles yn ystyried y ffactorau amrywiol ac anhysbys sy'n dibynnu ar hynt y rhyfel yn y dyfodol, a hefyd y ffactorau cyson a gwrthrychol a fydd yn cyfyngu ar lwybrau posibl datblygiad Rwsia yn y dyfodol. Bydd yn trafod y posibiliadau ar gyfer cynnwrf gwleidyddol yn Rwsia ar ôl cael ei threchu, a'r terfynau i'r posibiliadau hynny sy'n deillio o lywodraeth bresennol Rwsia a natur hanes a chymdeithas Rwsia.

Gan dynnu ar ddegawdau o astudio Rwsia a rhagfynegi ei hynt yn gywir, bydd yn ymdrin â'r sefyllfa bresennol fel rhan o gylch ehangach hanes ac yn ystyried yr hyn y gall hynny ei ddweud – a’r hyn na all ei ddweud - wrthym am yr hyn i'w ddisgwyl nesaf gan Moscow.

Y Panelwyr

Dyddiad: 1 Gorffennaf 2024

Siaradwyr (chwith i'r dde): Dr Matthias Dilling (PPIR - Cadeirydd), Ansgar Wohlschlegel (Economeg), AP Matt Wall (Pennaeth Adran PPIR), Dr Ceri Hughes (Y Cyfryngau a Chyfathrebu), a Dr Ella Rabaiotti (Pennaeth Adran CSSP).

Disgrifiad o'r digwyddiad:

Cyn yr etholiad cyffredinol yn y DU ar 4 Gorffennaf 2024, cynhaliodd y GCRI drafodaeth bwrdd crwn gydag arbenigwyr o ddisgyblaethau amrywiol Prifysgol Abertawe. Gwnaethant drafod rhai o'r heriau allweddol y byddai'r llywodraeth nesaf a Senedd y DU yn eu hetifeddu gan gynnwys meysydd megis yr economi, hyder ac ymddiriedaeth y cyhoedd mewn gwleidyddiaeth, troseddau a chyfraith a threfn, diogelwch ac amddiffyn, a chynaliadwyedd a gweithredu newid yn yr hinsawdd. Gwnaethant drafod hefyd y broses etholiadol, gan drafod sut roedd y pleidiau wedi cynnal eu hymgyrchoedd amrywiol, sylw a ffocws yn y cyfryngau, defnydd o'r cyfryngau cymdeithasol, a gwerthusiad a rhesymeg y Prif Weinidog Rishi Sunak dros alw etholiad cynnar.