Darlith Amy Dillwyn

Darlith 2022

‘Spaces of possibility’: Cymru, Cynefin and Canons Revisited'
gan Yr Athro Charlotte Williams OBE FLSW

Mae Cymru'n ehangu ei deiet llenyddol yn raddol i gynnwys rhagor o ysgrifenwyr o liw a phortreadau ehangach o amrywiaeth ethnig. Ar yr un pryd, mae esblygiad y canon llenyddol du Prydeinig yn awgrymu bod sylwebwyr yn cydnabod 'lleisiau eraill' yn araf, ynghyd â naratifau o 'leoedd a gofodau o rywle arall' wrth iddynt ddisgrifio profiadau sy'n herio syniadau monolithig am Brydeindod a mynnu eu harwyddocâd fel mynegiannau o hunaniaethau amlweddog. Gan gyfeirio at enghreifftiau o waith o Gymru, byddaf yn dadlau dros fwy o le a gwerthfawrogi'r hyn mae'r safbwyntiau hyn yn ei gynnig i'r stori – o’u safbwyntiau eu hunain - yn fwy penodol o safbwynt perthyn i'r lle ond eto heb berthyn - ond hefyd sut maent yn berthnasol i ganon llenyddiaeth Saesneg Cymru ac archwilio'r 'Du' a'r 'Prydeinig' yn y dychymyg Llenyddol Du Prydeinig, h.y.fy nghyfraniad personol at drafodaeth Cymru-Cynefin-Canonau.

Mae Charlotte Williams OBE FLSW yn awdur arobryn, yn academydd ac yn feirniad diwylliannol o dras Gymreig-Gaianaidd. Mae ei gwaith yn cwmpasu cyhoeddiadau academaidd, hunangofiant, ffuglen fer, traethodau a sylwebaethau. Mae hi wedi ysgrifennu dros 14 llyfr academaidd, yn nodedig, y casgliad wedi'i olygu A Tolerant Nation? Ethnic Diversity in a Devolved Wales (2003 a 2015) a chan gynnwys testun wedi'i olygu yn y gyfres ôl-drefedigaethol a gyhoeddwyd gan Rodopi am waith ei thad, sef Denis Williams: A Life in Works (2010). Mae hi'n Athro Emeritws ym Mhrifysgol Bangor ac mae ganddi gymrodoriaethau er anrhydedd ym Mhrifysgol Glyndŵr Wrecsam, Prifysgol De Cymru a Phrifysgol Metropolitan Caerdydd. Mae hi'n aelod o Gymdeithas Ddysgedig Cymru. Mae hi wedi teithio ledled y byd ar gyfer ei gwaith ysgrifennu, ond mae ei chalon a'i chartref bob amser yng Nghymru.