Prosiect Cymuned Ymarfer Arloesol Agored (OICoP)

Cefndir yr astudiaeth achos

Mae Ffatri Peiriannau Ford Pen-y-bont ar Ogwr (BEP) yn gyflogwr mawr yn ne Cymru a gynhyrchodd tua 620,000 o beiriannau yn 2017 ar gyfer cerbydau Ford a werthwyd ledled y byd. Mae’r cwmni wedi cynyddu ei alluoedd diwydiant 4.0 yn ddiweddar drwy sefydlu labordy arloesi yn y ffatri a datblygu ei allu i greu prototeipiau’n gyflym. Mae gwybodaeth a sgiliau arloesi’r tîm arloesi wedi cael eu gwella drwy raglen DIPFSCC. Mae Phil, Uwch-beiriannydd Technolegau Datblygol, wedi cydlynu’r gwaith o ddatblygu’r labordy arloesi yn y ffatri ac mae’n arwain y broses o ddatblygu nifer o gynhyrchion newydd ar gyfer Ford. Cymerodd ran yn y rhaglen i ehangu ei sgiliau a’i wybodaeth ym maes datblygu cynhyrchion/gwasanaethau newydd ac egwyddorion economi gylchol.

Effaith y rhaglen

Disgrifiodd Phil nifer o enghreifftiau lle mae’r offer a gyflwynwyd ar y rhaglen wedi cael eu defnyddio i ddatblygu eu prosesau mewnol i ddatblygu cynhyrchion newydd. Un enghraifft lle maen nhw wedi rhoi gwybodaeth newydd o’r rhaglen ar waith yw prosiect i ddefnyddio egwyddorion diwydiant 4.0 drwy ddefnyddio technoleg argraffu 3D i gynhyrchu cydrannau yn y ffatri. Roedd Phil wedi mwynhau’r gweithdy economi gylchol a oedd yn rhan o’r rhaglen, a phenderfynodd roi’r egwyddorion economi gylchol ar waith i argraffu cydrannau plastig. Felly, edrychodd ar y plastig a oedd yn cael ei ddefnyddio gan yr argraffwyr 3D yn y ffatri a siaradodd â chyflenwyr deunyddiau plastig. Llwyddodd i newid deunyddiau bwydo’r argraffydd o blastig newydd i plastig wedi’i ailgylchu.

Mae manteision economaidd ac amgylcheddol yn deillio o newid i blastig wedi’i ailgylchu. Yn gyntaf, mae’r argraffwyr sy’n defnyddio tuag 8 cilogram o blastig newydd bob mis bellach yn defnyddio plastig wedi’i ailgylchu, gan greu buddion amgylcheddol sylweddol. Yn ail, mae Ford yn arbed tua £18 y cilogram ar gost deunyddiau bwydo’r argraffydd, felly mae defnyddio egwyddorion economi gylchol wedi cael effaith economaidd gadarnhaol hefyd i Ford. Yn y naw mis ers ymuno â’r rhaglen a dechrau defnyddio plastigion wedi’u hailgylchu i argraffu, mae Ford eisoes wedi arbed £250,000 drwy ddefnyddio llai o blastig newydd a defnyddio plastig wedi’i ailgylchu i argraffu cydrannau byddent wedi’u prynu’n allanol o’r blaen. Felly, mae’r broses yn arbed arian ac yn cael effaith gadarnhaol ar yr amgylchedd.

Mae’r broses yn cynnig rhagor o fuddion amgylcheddol oherwydd bod Ford bellach yn cydweithio â’i gyflenwr i archwilio sut gellir ailgylchu’r plastig sy’n cyrraedd y ffatri fel deunydd pecynnu er mwyn ei ddefnyddio yn yr argraffydd 3D. Bydd y newid hwn yn caniatáu i Ford ‘gau’r ddolen’ ac ailddefnyddio’r plastig sy’n dod i’r ffatri.

Er mwyn manteisio ymhellach ar egwyddorion economi gylchol a lleihau costau, mae Phil a’i dîm bellach yn ystyried catalogio’r holl gydrannau plastig sy’n cael eu cadw yn y ffatri er mwyn dechrau argraffu’r cydrannau ar y safle drwy broses argraffu 3D. Os bydd BEP yn gallu argraffu eu cydrannau eu hunain, bydd hyn yn lleihau eu costau’n sylweddol, yn lleihau amser dosbarthu ac yn caniatáu iddynt leihau lefelau stoc. Mae miloedd o gydrannau’n cael eu cadw ar safle BEP, felly bydd y broses hon yn cymryd amser sylweddol. Fodd bynnag, bydd manteision economaidd ac amgylcheddol yr arloesi hwn yn enfawr i BEP. Yn ôl Phil, bydd nifer y cydrannau sy’n cael eu hargraffu dros y flwyddyn nesaf yn cynyddu’n aruthrol. Bydd y ffatri’n atal cannoedd o gilogramau o wastraff plastig rhag mynd i safleoedd tirlenwi. Bydd manteision sylweddol i’r amgylchedd hefyd drwy leihau’r ôl troed carbon o ganlyniad i leihau’r angen i gludo cydrannau o bob cwr o’r byd i Ford BEP, gan gynnig arbedion economaidd amlwg hefyd.

Meddai Phil: “Rydym wedi elwa’n fawr o’r offer a’r wybodaeth rydym wedi’u datblygu o gwblhau’r rhaglen DIPFSC. Rydym yn hapus iawn gyda’r arbedion cost a’r effaith amgylcheddol gadarnhaol sydd wedi deillio o newid i ddeunyddiau plastig wedi’u hailgylchu. Bydd yr effaith yn y dyfodol yn enfawr wrth i nifer y cydrannau sy’n cael eu hargraffu yn y ffatri gynyddu’n fawr. Rydym ond megis dechrau gweld y manteision amgylcheddol a’r arbedion cost yn sgil buddsoddi mewn dulliau diwydiant 4.0, sy’n gyffrous iawn i ni yma yn BEP."

Ffigur: Enghreifftiau o’r cydrannau mae Ford yn gallu eu hargraffu ar y safle

Cefndir yr Astudiaeth Achos

Mae Abbey Glass, cwmni o dde Cymru, wedi darparu gwasanaeth gwydr a gwydro pwrpasol i gleientiaid masnachol a domestig ers dros 20 mlynedd. Mae Abbey Glass yn cyflenwi ac yn gosod gwydr crwn, balwstradau, drychau a gwydr wedi’i baentio ar y cefn yn ogystal ag ystafelloedd ymolchi modiwlaidd ar gyfer cleientiaid masnachol mawr. Mae Abbey wedi tyfu tuag 20% y flwyddyn dros y pum mlynedd diwethaf ac wedi meithrin partneriaethau â brandiau cenedlaethol, gan gynnwys grŵp Whitbread, Premier Inn, Brewers Fayre, Table Table, Costa Coffee, Beefeater a llawer mwy. Maent wedi datblygu arloesedd mewn partneriaeth â Premier Inn i wireddu eu haddewid ‘Noson Dda o Gwsg’ i’w cwsmeriaid ledled y DU. Mae Abbey yn awyddus i barhau i gynnig cynhyrchion arloesol i’w cleientiaid.

Mae gwybodaeth a sgiliau arloesi’r tîm arloesi yn Abbey wedi cael eu gwella drwy’r rhaglen DIPFSCC. Mae Angela, y Cyfarwyddwr Masnachol ac arweinydd y tîm arloesi, wedi cydlynu datblygiad y tîm arloesi sy’n gyfrifol am fynd i’r afael â heriau a gyflwynir gan eu cwsmeriaid ac am ddatblygu cynhyrchion newydd i ddenu cwsmeriaid newydd. Cymerodd Angela ran yn y rhaglen i wella ei sgiliau a’i gwybodaeth am ddatblygu cynhyrchion/gwasanaethau newydd ac egwyddorion Economi Gylchol.

Effaith y rhaglen

Disgrifiodd Angela nifer o enghreifftiau lle mae’r offer a gyflwynwyd ar y rhaglen wedi cael eu defnyddio i wella eu prosesau mewnol i ddatblygu cynhyrchion newydd. Un enghraifft lle maent wedi manteisio ar wybodaeth o’r rhaglen yw prosiect ar gyfer cadwyn fawr o westyau a oedd wedi gofyn am gannoedd o sgriniau gwydr wedi’u paentio a darnau addurnol mewn cyfnod amser byr.

Gan ddefnyddio’r sgiliau mapio proses a ddatblygwyd ar y rhaglen, darganfu Abbey mai’r hyn a oedd yn arafu’r broses oedd yr amser angenrheidiol i sychu’r gwydr. Roedd amser sychu’r sgriniau gwydr a archebwyd yn achosi problemau gyda’u cwsmeriaid a phroblemau storio yn y ffatri. Roedd angen tua dau ddiwrnod i gynhyrchu pob darn. Drwy ymchwil i’r farchnad, dysgodd y tîm arloesi yn Abbey fod peiriant ar gael a allai gwtogi tua dwy awr oddi ar amser cynhyrchu pob darn. Roedd y peiriant dan sylw’n ddrud iawn felly cyfeiriodd y prosiect Abbey at arbenigwr arloesi yn Llywodraeth Cymru a gynorthwyodd Abbey i gyflwyno cais i gronfa arloesi SMART Cymru. Roedd cais Abbey yn llwyddiannus gyda chymorth yr arbenigwr arloesi.

Mae’r peiriant, a roddwyd ar waith yn ddiweddar yn ffatri Abbey ym Mhorth, yn llwyddiant ysgubol. Mae’r dulliau cynhyrchu newydd gan ddefnyddio’r peiriant newydd yn cynnig manteision economaidd ac amgylcheddol. Mae’r amser cynhyrchu wedi cael ei leihau o ddau ddiwrnod i ddwy awr, sydd wedi cynyddu gallu Abbey i ddiwallu anghenion cwsmeriaid. Yn ogystal, mae’r peiriant yn defnyddio llai o baent na’u dull traddodiadol, felly mae’n cynnig budd sylweddol i’r amgylchedd. Yn ail, mae Abbey yn arbed amser staff, gan fod angen llai o oriau llafur i gynhyrchu un darn. Maen nhw’n defnyddio llai o ynni gyda’r peiriant newydd hefyd oherwydd roedd eu proses paent draddodiadol yn defnyddio gwyntyllau echdynnu drud.

Ychwanegodd Angela: “Rydym wedi elwa’n fawr o raglen arloesi’r Brifysgol. Rydym yn hapus iawn gyda’r arbedion o ran amser a chost a’r effaith amgylcheddol gadarnhaol o ganlyniad i’r peiriant newydd roeddem yn gallu ei brynu gyda chymorth Llywodraeth Cymru. Bydd yr effaith yn y dyfodol yn enfawr hefyd. Mae’r offer a’r modelau rwyf wedi’u dysgu o’r rhaglen yn cael eu defnyddio gan y tîm arloesi yn ein cyfarfodydd misol, sy’n argoeli’n dda am ein twf yn y dyfodol yma yn Abbey.”

Ffigur 1: Peiriant newydd yn Abbey Glass