
Mae stori Mark yn rhoi cipolwg prin ar ddigartrefedd cudd a phŵer profiad byw i hybu diwygiadau.
Ar ôl goroesi 40 noson yn cysgu yn sedd gefn ei gar, mae un dyn wedi graddio â gradd anrhydedd dosbarth cyntaf o Brifysgol Abertawe - a nawr mae'n defnyddio ei brofiad bywyd i helpu i drawsnewid polisi tai.
Yn 2014, gadawodd Mark Eaton-Lees, cyn-weithiwr recriwtio yn wreiddiol o Wolverhampton, ei swydd i wireddu ei freuddwyd: gan lansio canolfan sgwba-blymio yn Nyfnaint.
Daeth o hyd i ystafell i'w rhentu, ond pan ddaeth y diwrnod symud, dargyfeiriodd ei gynlluniau'n llwyr - nid oedd yr ystafell ar gael mwyach.
Heb unrhyw lety amgen a chynilion cyfyngedig, nid oedd gwesty'n opsiwn. Yr unig beth ar ôl oedd ei gar.
Meddai Mark "Des i o hyd i faes parcio bwyty am ddim yng Nghaerwysg, prynais glustog a duvet a chysgais yn fy Volkswagen Polo."
Yn llawn cywilydd ac yn ofn o gael ei ganfod, byddai Mark yn codi am 6am ac ni fyddai'n dychwelyd nes yn hwyr gyda'r nos.
Heb ddillad glan na chyfleusterau, roedd cyflwyno ceisiadau am swyddi swyddfa yn amhosibl. Yn hytrach, dechreuodd Mark chwilio am swyddi fel gyrrwr cerbydau HGV, gyda'r gobaith o gysgu yn y cerbyd. Ond erbyn mis Ionawr, roedd ei iechyd wedi dirywio.
"Roedd yna noson pan roedd hi'n anodd codi, a phan godais, roedd gen i niwl yr ymennydd mawr. Meddai, "Dwi'n eithaf siŵr mai dyma'r arwyddion cyntaf o hypothermia." "Roedd yn ofnus, a'r adeg hynny roeddwn yn gwybod nad oedd modd i mi barhau fel yr oeddwn."
Gyda chefnogaeth ei deulu, symudodd Mark yn ôl i Wolverhampton yn fuan yn 2015 a dechreuodd weithio fel gyrrwr cludo pellter hir.
Un diwrnod wrth gludo’n agos at eglwys gadeiriol, cyfarfu â dyn ifanc digartref.
"Roedd e’n edrych mor oer ac ofnus, ond nid oedd eisiau arian. Yr unig beth yr oedd e eisiau oedd ychydig o sefydlogrwydd - swydd a rhywle i fyw," meddai Mark. "Roedd y sgwrs honno wedi fy newid. Nid oedd ail-adeiladu fy mywyd fy hun yn ddigon. Roeddwn eisiau bod yn rhan o'r ateb."
Yn benderfynol o ddeall digartrefedd yn fanylach, cwblhaodd Mark gwrs sylfaen, ac yn 2022 dechreuodd gradd mewn troseddeg a pholisi cymdeithasol ym Mhrifysgol Abertawe.
Meddai, "Nid oeddwn yn gwybod beth oedd polisi cymdeithasol yn y dechrau, ond rwy'n falch y gwnes i ddewis y radd hon." "Mae wedi fy helpu i archwilio materion megis y Ddeddf Crwydraeth a sut mae digartrefedd yn cael ei droseddoli. "Rydw i wedi deall pa mor rhyng-gysylltiedig yw polisi cymdeithasol a digartrefedd."
Trwy gyflwyniad gan ddarlithydd, dechreuodd Mark wirfoddoli â Shelter Cymru, ac yn hwyrach Llamau, Crisis ac Expert Link - gan gefnogi llinellau cymorth, cynghori byrddau, a pharatoi prydau i'r rhai hynny mewn angen.
Mae hefyd yn gweithio gyda Sefydliad Bevan i ymchwilio i effaith llety dros dro ar blant yng Nghymru.
Meddai, "Mae Cymru'n arwain y ffordd gyda dulliau ataliol megis Upstream Cymru, sy'n canolbwyntio ar ymyrraeth gynnar yn yr ysgol." "Ac os bydd yn cael ei phasio, gall Bil Digartrefedd a Dyraniad Tai Cymdeithasol (Cymru) sbarduno newid. Mae llawer i'w wneud o hyd, ond mae'n gam addawol ymlaen."
Nesaf, bydd Mark yn mynd i Brifysgol Sheffield i gwblhau gradd meistr mewn ymchwil gymdeithasol, gan archwilio'r cysylltiad rhwng awtistiaeth a digartrefedd - maes sy'n cael ei anwybyddu'n aml yn ôl Mark.
Mae profiad Mark o ddigartrefedd yn sbarduno ei astudiaethau - a'i benderfynoldeb i sicrhau nad yw eraill yn wynebu'r un heriau.
"Efallai ei fod yn swnio'n rhyfedd, ond rwy'n falch o'r profiad hwnnw. Mae'r profiad wedi dylanwadu ar bwy ydw i heddiw," meddai Mark. "Rhoddodd Brifysgol Abertawe fwy na gradd i mi. Gwnaeth fy helpu i ddarganfod yr hyn sy'n fy ysgogi. Nawr rydw i eisiau sicrhau bod gan eraill y cyfle i ddod o hyd i'w llwybr eu hunain hefyd."